Tarih Bölümü tarafından, Dr. Efe Ünal’ın katılımıyla “Geçiş Coğrafyaları: Son 200 Yılda Osmanlı ve Sonrası Bölgelerde Nüfus ve Ekonomi Değişimi” konulu bir söyleşi gerçekleştirilecek. Etkinlik 26 Aralık Perşembe günü saat 15.00’de, YBF B-36 salonunda düzenlenecek.
İnsanlık tarihi boyunca hayatta kalmak, genellikle yoksullukla, zorlu emekle ve erken ölüm tehdidiyle süregeldi. Ancak on dokuzuncu yüzyılda, Sanayi Devrimi, bu sert koşulları tersine çevirmeye başlamış, eşi benzeri görülmemiş teknolojik ve ekonomik gelişmeleri tetiklemiştir. Bu değişim, Batı ekonomilerinin hızlı bir şekilde ivme kazanmasına yol açarken, dünyanın geri kalan kısmı duraklama dönemine girmiştir; bu fenomen, sonradan "Büyük Ayrışma" olarak adlandırılmıştır. Bu yol ayrımının kökenleri ve tam kapsamı, hâlâ yoğun bir şekilde tartışılan bir konu olmaya devam etmektedir.
Geleneksel analizler genellikle ya bölgesel dinamikleri göz ardı eden ulusal düzeydeki verilere ya da daha geniş karşılaştırılabilirlikten yoksun mikro çalışmalara dayanmıştır. Dijital beşeri bilimler, bu boşlukları doldurmak için güçlü araçlar sunmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve veri dijitalleştirme alanındaki ilerlemeler, araştırmacıların farklı veri setlerini entegre etmelerini sağlayarak, demografi, altyapı ve çevresel faktörleri uzun vadeli ekonomik ve nüfus değişimleriyle ilişkilendiren desenleri keşfetmelerine olanak tanımaktadır.
Güneydoğu Avrupa, Anadolu ve Orta Doğu'nun, küresel karşılaştırmalarda sıklıkla göz ardı edilen bölgeleri, bu tartışma için hayati öneme sahiptir. Geçmişteki çalışmalarda, on dokuzuncu yüzyılın sonları ve yirminci yüzyılın ulusal istatistiklerine dayanan analizler yapılmışken, son dönemde dijitalleştirilen on dokuzuncu yüzyıl ortalarına ait Osmanlı kayıtları —örneğin nüfus defterleri ve vergi tahrirleri—, bölgesel ekonomiler ve demografiler hakkında ayrıntılı fikirler sunmaktadır.
Bu konuşma, Osmanlı mikro verilerini modern veriler ve analitik yöntemlerle entegre etmenin, on dokuzuncu yüzyıl ortalarından günümüze kadar nüfus yoğunluğu, şehirleşme, arazi kullanımı ve arazi örtüsü gibi ekonomik ve demografik değişimlerin küresel boyutlardaki önemli yönlerini nasıl açığa çıkardığını göstermektedir. Araştırmam, bu değişimleri Büyük Ayrışma'nın daha geniş çerçevesine yerleştirerek, Osmanlı ve sonrası bölgelerin, küresel ekonomi tarihindeki kritik rolünü uzun vadeli ve karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirmektedir.
Efe Erünal, 2023 yılında Koç Üniversitesi Tarih Bölümü'nde Osmanlı İmparatorluğu ve halef devletlerinin on dokuzuncu yüzyıldan günümüze kadar olan ekonomik, demografik ve sosyal tarihini konu alan doktora çalışmasını tamamlamıştır. Çalışmaları, geleneksel tarihsel araştırmalarla dijital araçları birleştiren bir yaklaşımı benimsemekte olup, bu alandaki katkıları, kendisine 2023 yılında ilk defa verilen Osmanlı ve Türk Çalışmaları Derneği (OTSA) Dijital Osmanlı ve Türk Çalışmaları Ödülü'nü kazandırmıştır. Orta Doğu Çalışmaları, Balkan ve Yakın Doğu Çalışmaları Dergisi ve Nature’ın Scientific Data dergilerinde yayınları bulunmaktadır. Şu anda İstanbul’daki Kadir Has Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır ve Viyana Üniversitesi’nde araştırma görevlisidir.
